سه گام در موفقیت اجرای استانداردهای IFRS

احمد حاتمی / عضو انجمن حسابداران خبره ایران

روند گذر و حرکت به سمت استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی(IFRS) باید مانند هر پروژه موفق دیگر زمان کافی در مورد ارزیابی و طراحی پروژه را به خود اختصاص دهد. در همین راستا منابع مناسب باید تامین شوند. تمام ارکان کلیدی نیز باید در فرآیند تصمیم‌گیری آن نقش حیاتی داشته باشند. در حالی که پروژه IFRS در حسابداری صرفا حوزه امور مالی را در بر می‌گیرد، حسابرسان داخلی باید به‌عنوان یکی از ارکان کلیدی در این طرح قرار گیرند. به دلیل تاثیر و اهمیت فراگیر بودن آن بر محیط کنترل داخلی سازمان در این مقاله سعی شده است راه‌هایی که حسابرسان داخلی در روند اجرایی شدن و همچنین پیاده‌سازی پروژه IFRS در سازمان خود با آن درگیر هستند، بیان شود. این موارد در زیر تشریح می‌شود:

1-در طول (فاز) مرحله قبل از اجرا: بخش حسابداری و امور مالی باید مسوول کل پروژه IFRS باشد بنابراین، اولین گام اقدام عملیاتی حسابرسان داخلی پرداختن به موضوع بررسی و طراحی پروژه IFRS برای اطمینان از مناسب بودن و قابل اجرا بودن آن (IFRS) در سازمان است که این مهم باید توسط حسابرسان داخلی آماده شود و روند انجام این پروژه صورت پذیرد. حسابرسان داخلی باید پروژه IFRS را از منظر اطمینان بخشی در زمینه اجرای آنچه که توسط آن تیم (اعم از حسابرسان داخلی، حسابرسان مستقل، مدیران مالی و...) طراحی شده است به اندازه کافی مورد بررسی و دقت‌نظر کامل قرار دهند. همچنین حسابداران باید مدیریت موثر و کارآمد روش‌هایی را که شامل تضمین کنترل‌های مناسب از قبیل انجام تست آمادگی، بررسی طرح ارتباطات، آزمایش کفایت برنامه مدیریت تغییر و بررسی بودجه مدیریت برای گنجاندن هزینه‌های لازم آغاز شده توسط پروژه گذر و حرکت به سمت IFRS را با یک بررسی قبل از اجرای کامل توسط حسابرسان داخلی انجام دهند. این عمل به احتمال زیاد باعث خواهد شد که این پروژه (IFRS) شانس بالایی در به موفقیت رسیدن و پیاده‌سازی صحیح آن پروژه (IFRS) به انجام خواهد رسانید.

2-در طول (فاز) مرحله گذار: حسابرسان داخلی باید از نزدیک با حسابرسان مستقل در سراسر پروژه IFRS همکاری و مشارکت کنند. این روند اجرا می‌تواند به شناسایی فرآیندها، سیستم‌ها و کنترل‌هایی که تحت‌تاثیر IFRS پس از شناسایی موارد بررسی شده کمک کند. حسابرسان داخلی باید رویکرد‌های مناسبی را برای به‌روز‌رسانی در مستندات دسته‌بندی کنند و از انجام این فرآیند مطمئن شوند. علاوه بر این بخش‌های آسیب‌دیده و دارای عملکرد نامناسب در محیط جدید را برای اجرای IFRS، کنترل کنند. حسابرسان داخلی باید تست و بررسی این موارد را خود شخصا انجام دهند و کنترل‌های لازم را همراه با تضمین فرآیند نظارت بر قانون Sarbanes-Oxley اعمال کنند که اگر به درستی تبیین، تعیین و تنظیم شده باشد، قابلیت اجرا و پیاده‌سازی خواهد داشت.
3-در طول (فاز)مرحله پس از پیاده‌سازی: پس از (فاز) مرحله پیاده‌سازی، حسابرسان داخلی باید پیرامون فرآیند پیاده‌سازیIFRS که به تازگی ایجاد شده است، مواردی را تضمین کنند. به عبارتی حسابرس داخلی باید صورت‌های مالی منطبق برIFRS را در مورد اینکه این گزارش‌ها در پاسخگویی به مدیریت در ساختارهای کنترل داخلی تجدید نظر‌شده به درستی کار می‌کند، ضمانت دهد.همچنین حسابدار داخلی باید گزارش‌های دقیق مالی از منظر مطابقت بازده و اعتبار این گزارش‌ها با آنچه در برنامه‌ریزی‌ها مد‌نظر بوده است، تضمین کند. حداقل با این تضامین که شامل تست حوزه‌های پرخطر است می‌توان با دقت، پی‌جویی، رسیدگی‌ها و همچنین از بررسی‌های بیشتر مطمئن شوند.کنترل‌های خاص در مکان‌های پر‌خطر برای نظارت مستمر و برای جلوگیری از وقوع مواردی که به کنترل‌های داخلی آسیب می‌رساند، از تغییرات قانونی IFRS است.

*استقرار و پیاده‌سازی IFRS بیشتر از یک تمرین برای بخش حسابداری است که بشود آن را با دید یک برنامه تمرینی برای بخش‌های مذکور نگریست.در واقع استقرار و پیاده‌سازی IFRS بر حوزه‌هایی از قبیل کنترل‌های داخلی، فروش، تحقیق و توسعه و... به‌صورت بسیار گسترده تاثیر خواهد گذاشت. به‌عنوان نتیجه، مدیران حسابرسی ارشد (CAEs) مسوولیتی را در دوره گذار به سمت استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی(IFRS) دارند و این مسوولیت آنان بر تمامیت آن سازمان تاثیر خواهد داشت. مدیران حسابرسی ارشد(CAEs) باید فعالانه در به سرانجام رساندن پروژه گذار و حرکت به سمت IFRS با مدیران امور مالی سازمان خود و همچنین با حسابرسان مستقل در آغاز فرآیند گذار همکاری نزدیک داشته باشند. از آنجا که کمیته حسابرسی ممکن است دانش محدود‌تری را درباره اجرا و پیاده‌سازی IFRS داشته باشد باید آن اثراتی را که می‌تواند موجب خدشه‌دار شد,ن این مهم شود شناسایی و اثرات آن را برآورد کنند.
Acc Learn Center